İstanbul Büyükşehir Belediyesi seçiminde asıl yarış CHP’nin adayı mevcut Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ile AKP’nin adayı Murat Kurum arasında yaşanacak olsa da diğer partilerin adaylığı da seçimin sonucuna etki edecek. Kürt oylarını isteyen DEM Partisi ile muhafazakar-dindar oyları peşinde koşan Refah Partisi’nin (YRP) olası adaylarının İstanbul seçimini kritik hale getireceği tahmin ediliyor.
İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu, 2019 yerel seçimlerini CHP ve İYİ Parti’nin ortak adayı olarak ve HDP’nin dolaylı desteğiyle kentten aday göstermeyerek kazandı. Ancak geçen yılki 14 Mayıs seçimleri sonrasında ittifakların dağılması sonucunda İmamoğlu, 31 Mart 2024 yerel seçimlerine bu kez daha fazla adayla ve ittifaksız katılacak.
İYİ Parti İstanbul için Buğra Kavuncu, Zafer Partisi Azmi Karamahmutoğlu, Saadet Partisi Birol Aydın ve Vatan Partisi İbrahim Özkan’ı aday gösterdi. Ancak asıl endişe verici olan ve dengeleri değiştirebilecek olan DEM Partisi ve Yeniden Refah’ın açıkladığı adaylardır.
DEM Partisi, CHP ile görüşmelerini sürdürse de hafta sonu yapılan Merkez Yürütme Kurulu (MYK) toplantısında İstanbul’dan aday gösterme kararı aldı. Adaylık için en çok konuşulan isim, Edirne Cezaevi’nde tutuklu bulunan HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın eşi Başak Demirtaş oldu. Yerel seçimlere kendi adaylarıyla katılma kararı alan YRP’nin şimdilik İstanbul için öne çıkan bir ismi yok ancak parti yakın zamanda adayını açıklayacağını söylüyor.
“DEM Partisi en yüksek oyu Demirtaş’la aldı”
Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Vahap Coşkun, seçimlerde Selahattin Demirtaş’ı Başak Demirtaş’ın temsil edeceğine dikkat çekerek, “Bir bakıma Selahattin Demirtaş seçime girecek. Bunun DEM Partili seçmeni motive eden bir faktör olacağını düşünüyorum. Başka bir isim seçime girseydi muhtemelen bu kadar olurdu.” “Motivasyon olmayacak ama seçimlere Demirtaş soyadının dahil edilmesi, İstanbul’daki DEM Partili seçmenler için bir toplanma etkisi yaratabilir” diyor.
HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’ın eşi Başak Demirtaş. Fotoğraf: ANKA
Coşkun’a göre İstanbul’da en yüksek oyu Demirtaş’la birlikte DEM Partisi alıyor. Bu durumda hem AKP hem de CHP açısından seçim sonuçları doğrudan etkileniyor.
Araştırmacı ve siyaset analisti İbrahim Uslu’ya göre Başak Demirtaş, DEM Partisi seçmenini birleştirme gücüne sahip. Uslu, Demirtaş’ın adaylığının DEM Parti tabanını da Demirtaş soyadını benimsemeye yönelteceğini söyledi.
Kürt seçmen kitlesinin popüler isimlerinden Sırrı Süreyya Önder’in 2014 yılında aday olduğunu hatırlatan Uslu, Önder’in Kürt oylarının yarısını aldığını belirtiyor. Uslu, benzer durumun Başak Demirtaş’ın isminden bağımsız olarak yapılan ilk kamuoyu araştırmalarında da ortaya çıktığını, DEM Parti tabanının en az yarısının kendi adayına oy vereceğinin görüldüğünü belirtiyor.
Sırrı Süreyya Önder İstanbul’da yaklaşık 400 bin oy aldı. Mayıs 2023’te seçimlere DEM Partisi’nden önce giren Yeşil Sol Parti’nin de aralarında bulunduğu ittifakın oyu İstanbul’da yaklaşık 1 milyon 200 bin oldu. Bu oyların 1 milyonunun Kürt seçmen olduğu varsayılıyor.
İbrahim Uslu, “Başak Demirtaş özel bir isim. Aday olursa elbette geriye dönüp tekrar ölçmek gerekir. Ne kadar israfa yol açacağını tekrar ölçmek gerekir. Adaylığı otomatik olarak bir puan anlamına gelir” dedi. Ekrem İmamoğlu için risk var. Çünkü DEM Partisi İmamoğlu’nun havuzundan. “Oy alan, seçim sonuçlarını kökten etkileme potansiyeli olan bir parti.”
AKP’nin İstanbul adayı Murat Kurum ve CHP’nin adayı İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu
Aday belirlemenin son günü 20 Şubat. Uzmanlar bu tarihten sonra yapılacak anket çalışmalarıyla daha doğru sonuçlar elde edileceğini belirtiyor.
Rawest Research’ün 9-12 Ocak tarihli son anketine göre DEM Partili seçmen İstanbul’da yüzde 35 ile Başak Demirtaş’ı, yüzde 27 ile Sırrı Süreyya Önder’i aday görmek istiyor. Ankete göre katılımcıların yüzde 70’i DEM Partisi’nin aday göstermesini istiyor.
“İmamoğlu kazanırsa liderliği kesinleşecek”
Akademisyen Vaha Coşkun, DEM Partisi’nin aday göstermesinin ardından muhalefet seçmenlerinin “oyları bölüyorlar” şeklindeki eleştirilerinin de DEM Partili seçmenleri rahatsız ettiğini söylüyor. DEM Parti tabanının seçime güçlü bir adayla girmek istediğini vurgulayan Coşkun, “Böyle bir istek varken DEM Parti yönetiminin bunu göz ardı etmesi düşünülemez. İmamoğlu bu atmosferde seçimi kazanırsa liderliğini sürdürür. Zaten muhalefet kanadında kayıtlı olacak, İmamoğlu için de öyle.” “Bu bir test” yorumunu yapıyor.
Metropol Araştırma Kurucusu Özer Sencar’a göre İmamoğlu’nun sahaya çıkmasıyla siyasetteki istikrar değişebilir. Sencar, “İmamoğlu sahneye geç çıktı ama çıktığında dengeleri bozabilecek bir güç. Bütün bu şartlarda İstanbul’u almayı başarırsa 2028’de Cumhurbaşkanı olacak” görüşünü dile getiriyor.
Yeniden Refah Partisi onların istikrarını ne kadar etkiliyor?
Araştırmacı Uslu’ya göre adaylar seçimlerde iki havuzdan oy alıyor. Birinci havuz “hükümet havuzu”, diğeri ise “muhalefet havuzu” olarak tanımlanıyor. Başak Demirtaş’ın “muhalefet havuzundan” besleneceğine dikkat çeken Uslu, YRP’nin “güç havuzundan” oy alacağını belirtiyor.
Uslu, “İşbirliği olursa oy AK Parti’ye gidecek. 2023 seçimlerinde Erdoğan’a verdiler ama partiye vermediler. Murat Kurum’la sorunları yok, yine Erdoğan’a oy verecekler,” diye değerlendiriyor. yani Murat Kurum’a oy verecekler.” Uslu, farklı ölçümlere göre YRP’nin İstanbul’da yüzde 4 ila 6 oy potansiyeline sahip olduğunun ortaya çıktığını belirtiyor. Uslu, “Ortalamayı alırsanız yüzde 5 olur. Re-Welfare büyüyen ve büyümeye devam eden bir parti. 2023 seçimlerini de hesaba katarsak güç havuzunun yüzde 46 olduğunu varsayarsak, işbirliği olmazsa” dedi. Bu havuzu 41’e düşürecek. YRP İmamoğlu’na oy vermeyecek ama Murat Kurum “Aşağı çeker” diyor.
Yeniden Refah Partisi Genel Başkanı Fatih Erbakan Fotoğraf: ANKA
Metropol Araştırma Kurucusu Sencar’a göre Refah’ın aday gösterip göstermeyeceği henüz belli değil. 2023 Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde Başkan Fatih Erbakan cumhurbaşkanı adayı olmuş ve Yüksek Seçim Kurulu’na başvurmuştu. Ancak Erbakan daha sonra AKP ile yaptığı görüşmeler ve Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesinin ardından adaylığından çekildi. YRP kadrosu ise benzer bir durumun yaşanmayacağını ve adaylarını İstanbul’da açıklayacaklarını savunuyor.
Fatih Erbakan hafta sonu yaptığı toplantıda, AKP’nin “adil ve dengeli” adımlar atmaması nedeniyle anlaşmaya varamadıklarını belirterek, İstanbul adayını 10 Şubat’ta kamuoyuna açıklayacaklarını söyledi. DEM Partisi de şunları duyurdu: 9 Şubat’ta İstanbul adayını açıklayacak. Ancak adayın kim olacağı konusunda DEM Parti içinde görüşmeler sürüyor.
DW Türkçe’ye sansür olmadan nasıl erişebilirim?
